Coutello(-pudènto)
Iris foetidissima
Iridaceae
Noms en français : Iris fétide, Iris gigot.
Descripcioun :Aquesto coutello trachis en mato dins li relarg fres, souvènt proche d'aigo. Fai de flour pas trop grando en raport emé sa taio e la de si fueio (tambèn larjo fin qu'à 4 cm). Fai de poulìdi grano coulour d'arange que se vèson de tèms en ivèr, alor que la flourido èi pulèu courteto.
Usanço :La coutello-pudènto, coume tóuti li planto de sa famiho, èi di proun empouisounanto. Soun pulèu li bèsti que, de cop que i'a, s'empouisounon emé lou fen seca. Caup d'alcalouïde dangeirous que dounon de fouiro sanguinouso. De la touca pòu faire de dermatito.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 80 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Iris
Famiho : Iridaceae
Ordre : Aspargales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 5 à 6 cm
Flourido : Printems
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 700 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Bos fres
- Ribiero
- Baragno
- Órle de bos
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Iris foetidissima L., 1753
Erigeroun(-crespu)
Erigeron bonariensis
Asteraceae Compositae
Noms en français : Érigéron crépu, Vergerette de Buenos Aires.
Descripcioun :Erbo pas trop grando (fin qu'à 50 cm) di fueio primo e bourrihudo (au contro de Erigeron canadensis, que soun soulamen cihado). Fai forço flour coumpausado jauno. Pèr la destria d'Erigeron sumatrensis fau regarda lou brout e espincha li flour. La cambo principalo èi mai courto que li ramo d'en dessouto (formo plato) emai la flour coumpausado a un vèntre mai boumbu. Coumpara emé l'erigeroun-blancas. Es uno planto que nous vèn d'Americo centralo e qu'es au nostre despièi de tèms. Sèmblo qu'es en regressioun.
Usanço :Li fueio se podon manja. Se fai un òli que sougno la cacagno e d'ùni proublèmo de circulacioun dóu sang coume li moureno (bono peréu en tisano).
Port : Erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Erigeron
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Liò : Champ
- Ribiero
- Tepiero seco
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Erigeron bonariensis L., 1753